86 - IV. Abschnitt.
I#
i j :i
1140
1141
1142
1143
Bürgerkrieg in Baiern und Sachsen. Welf vom König bei Weinsberg (21. Dec.) geschlagen.
Herzog Leopold stirbt, sein Bruder Heinrich wird Markgraf von Oestreich.
Vergleich zu Frankfurt: Das Herzogtum in Sachsen wird an Heinrich (den Löwen)
überlassen, Markgraf Heinrich (Jasomirgott) von Oestreich vermählt sich mit Gertrud,
der Witwe Heinrich des Stolzen. Siegreicher Feldzug Konrads in Böhmen.
Heinrich der Löwe entsagt dem Herzogtum Baiern, dasselbe wird an den Markgrafen Heinrich
(Jasomirgott) verliehen. Graf Welf im Bunde mit dem jungen Friedrich von Staufen fällt,
plündernd in Baiern ein, wird aber vom Herzog Heinrich und dem König vertrieben. Konrad
1140
Otto Fris. ehr. VH, 25: Leopaldus vero ducatum Noricum — fortiter rexit. Dum auteft in obsidione castri
Phalaia (Vallei, über dem Mangfalltale) duorum fratrum, qui soli ex Noricis baronibus in parte ducis Heinrici stete¬
rant incaute moraretur, Welfo ducis Heinrici frater, ex improviso superveniens — ducem cedere coegit. His elatus
successibus,_ dum regem quoque — non multo post in obsidione castri Winisperg morantem aggredi attemptat —
amissis multis cum paucis fugit e proelio. (21. Dec.) Die Schlacht beschreiben die Ann. Palid.; die Erzählung von
den Weibern von Weinsberg, welche in den gleichzeitigen Quellen fehlt, findet sich einige Jahrzel&te später aufgezeich¬
net in den Ann. Col. Max.: Rex urbem Welponis — Winesberg — obsedit et in deditionem accepit, matronis et
ceteris feminis ibi repertis hac regali liberalitate licentia concessa, ut quaeque humeris valerent, deportarent. Quae
tam fidei maritorum quam sospitari ceterorum consulentes, omissa suppellectili descendebant viros humeris portantes.
Duci vero Friderico ne talia fierent contradicente, rex favens subdolositati feminarum dixit, regium verbum non
decere immutare. Aehnliche Vorgänge werden seitdem bei der Eroberung von Bugen oder Städten wiederholt
berichtet. — Dass damals zuerst der Schlachtruf ‘Hie Welf!’, ‘Hie Waiblingen!’ gehört worden sei, ist irrig. —
1141
1142
1143
Otto Fris. a. a. 0.: Non multo post, duce Leopaldo in urbe Ratispona civilia iura disponente ex palatini
comitis Ottonis importunitate seditio oritur. Dux cum suis — arma arripuit succensisque aliquibus urbis vicis —
urbem recessit, ac vastatis in circuitu agris, ad tempus inde divertens, collecto milite, non longe a civitate castra posuit,
tandemque terrore perculsos pecuniae pactione in deditionem accepit. Dehinc dedecus a Welfone sibi apud Phalaiam
ulcisci statuens armata manu ad Licum usque progreditur — cunctisque circumquaque vastatis per fines nostros,
(Freising) — revertitur. Ipse vero non multo post Ratisponae infirmatus in' territorio Pataviensi (Passau) diem obiit
(18. Oct.) — eique in marchia successit frater suus Heinricus. Das Herzogtum behielt der König vorläufig selbst.
Ann. Colon, max.: rex pentecosten Frankenvort celebrat, coadunata principum tam Baioariae quam Saxoniae
dignitate. Ibi — domnam Gertrudam — ducis Heinrici viduam, uni e fratribus nomine Heinrico (dem Markgr. H.
Jasomirgott; s. 1141) matrimonio copulavit (Richenza war gestorben) — Principes qui hactenus resistebant regi ibi
reconciliantur. ‘Ann. S. Disibodi 1142: Rex — Francenvort — curiam habuit — ubi et Saxones in gratiam regis
venerunt; et filius Heinrici ducis (H. d. Löwe) ducatum Saxoniae suscepit, cuius matrem rex fratri suo
Henrico marchioni ibidem copulavit ac ducatum Baioariae tradidit. Das letzere geschah im Jan. 1143. —
Ueber Böhmen Otto Fr. ehr. Vn, 26: Eo tempore Conradus Maraviensis comes, conspiratione facta cum Boemis
ducatum — affectans — in Boemiam exercitum duxit. Cui cum dux Labeslaus cum copiis occurrere parat, a suis
proditus — profugus ad regem veniens, casum suum deplorat. Quem (Wladisl.) rex misericordia motus cum exercitu
in Bohemiam reduxit ac pentecoste in urbe Praga — celebrata, Conrado (H. vonZnaim, der Gegenhetzog) fugato, in
ducatum restituit. — •
Otto Fris. VH, 26: *Rex — Saxoniam ingressus data in uxorem vidua ducis Heinrici — fratri suo Heinrico
marchioni pacem cum Saxonibus fecit eidemque marchioni Noricum ducatum, quem consilio matris ducis Hein¬
rici filius (H. d. L.) iam abdicaverat, concessit. (Jam 1143 zu Goslar.) Quae res in terra nostra maximae
discordiae seminarium fuit. Welfo enim princeps praefatum ducatum se iure hereditatis contigisse calumnians armata
manu — Baioariam ingreditur parteque provinciae vastata regreditur. Hist. Welf. 25: sic tota illa provincia in maximo
bellorum discrimine laborabat. Auf Weifs Seite trat der junge Friedrich von Hohenstaufen, der nachmalige Kaiser.
Ann. Col. Max. 1143: Der König hatte sich nach Sachsen begeben, cum subito — Welp, consociato sibi consobrino
suo, filio scilicet ducis Friderici, • Sueviam ingressus quaeque regis erant concremando, diripiendo acriter depopulatus
est. Quae res regem remeare coegit. Otto Fris. fährt a. a. 0. fort: Ob ea dux inflammatus immenso coadunato
milite fines nostros (das Gebiet der Freisinger Kirche) ingreditur multisque ecclesiarum reditibus direptis tandem etiam
ipsius nostrae civitatis munitiones propter quosdam ex ipsa (Vassallen) qui fautores Welfonis dicebantur, destruxit.
Cui dum Welfo cum copiis occurreret, audito quod rex superventurus erat, cessit. Porro dux simul cum rege castrum
comitis Conradi (Dachau), qui ex par|e Guelfonis erat, obsidione clausit — in deditionem coegit ac igne succendit.
So war Welfs Widerstand in Baiern gebrochen. — Graf Welf scheint nach dem J. 1143 den Kampf in Baiern nicht
mehr fortgesetzt zu. haben; dass er mit den auswärtigen Feinde»Konrads in Verbindung getreten sei und in deren
Interesse die Fehden im Reich geschq^: habe, berichtet Hist. Welf. 26: Igitur Rogerius rex Siciliae (s. zu 1137
a. E.) audiens huius modi conflictationes inter Guelfum et regem, timens ne forte cessante gwerra Counradus rex