157
jüngeren Söhne deS 7tdelS außer Landes durch die Waffen ein Un¬
terkommen suchten, wenn sie nicht als Geistliche oder Edeldiener im
Lande bleiben wollen. Die Begeisterung war dann besonders unter
dem gedrückteren, ärmeren Teile der französischen Nation so, daß
man den Aufbruch der Fürsten nicht erwartete; fast jeder von die¬
sen geringeren Pilgern gieng einem beßeren Zustande entgegen, wenn
er Frankreich verließ *).
In Deutschland dagegen ward die Begeisterung gebrochen und in
ihrer Aeußerung zurückgehalten dadurch, daß die Leitung und Anre¬
gung des ersten KreuzzugeS Pabst Urban II. übernam, wärend
Deutschland damals den Gegenpabst Clemens III. anerkante **).
Auch dies, daß Urban zu diesen Schritten von einem französischen
Einsidler, Peter von Amiens, veranlaßt ward, und diesen besonders
als Kreuzprediger brauchte, verursachte, daß Deutschland weniger be-
rürt ward. Peter, ein Man von sehr lebhaftem Geiste und hinrei¬
ßender Beredtsamkeit, hatte zuerst selbst die Walfart nach Jerusalem
unternommen. Er machte dem Patriarchen Vorwürfe, daß er so ruhig
die Frevel der Türken ertrage. In seiner Hülflosigkcit machte ihn
dieser zu seinem Geschäftsträger im Occidcnt. Der Pabst Urban
ließ sich bewegen, ihn mit Empfehlungen zu fördern, und Peter
zog nun durch Italien und Frankreich und riß alle zu Trauer und
Begeisterung hin. Urban II. ward damals durch eine scandalose
#) Annali sta Saxo ad. a. 1096. „Francigenis Occidentalibus
facile persuaderi poterat sua rura relinquere. Nam Gallias per ali¬
quot annos nunc seditio civilis, nunc fames, nunc mortalitas nimis
afflixerat, postremo plaga illa, quae circa Nivalensem S. Gertrudis
ecclesiam orta est, usque ad vitae desperationem terruerat; tactus
enim quisquam igne invisibili quacumque corporis parte tamdiu sen¬
sibili tormento incomparabiliter et inremediabiliter ardebat, quous¬
que vel spiritum cum cruciatu vel cruciatum cum ipso tacto mem¬
bro amitttret. Testantur hoc nonnulli manibns vel pedibus hac poe¬
na truncati. Reliquarum nationum plebes vel personae aliae prae¬
ter Apostolicum edictum prophetis quibusdam inter se nuper ortis
seu signis coelestibus et revelationibus ad terram se repromissionis
vocatas, aliae se quibusdam incommoditatibus ad talia vota compul¬
sas fatebantur; magna quippe pars eorum cum conjugibus ac prole
totaque re familiari onusti proficiscebantur.“
**) Anna lista Saxo 1, c. „Orientalibus autem Francis et Sa-
xonibus, Thuringis quoque Bawariis ac Alamannis haec buccina mi¬
nime insonuit propter ijjfed schisma quod inter regnum et sacerdo¬
tium Alexandri Papae T^itonicos Romanis et Romanos Teutonicis
invisos et infestos fecerat. Inde quod idem Teutonicus populus in
principio hujus profectionis causam ignorantes per terram suam trans¬
euntes tot legiones equitum, tot turmas peditum, totque catervas
ruricolarum foeminaruin ac parvulorum quasi inaudita stultitia deli¬
rantes , subsannabant, utpote qui pro certis incerta captantes ter¬
ram nativitatis relinquerent et terram repromissionis incertam certo
discrimine appeterent, renuntiarent facnltatibus propriis, inhiarent
alienis. “